İçinde bulunduğumuz gizemli gezegende bir şeyler oluyor; Dünya'nın manyetik kuzey
kutbu olarak adlandırılan nokta, daha önce hiç görülmemiş bir seviyede yüksek bir
hızla yer değiştiriyor…
Peki ama neden, nasıl ve bu değişimin bizlere ne gibi etkileri olabilir?
Yeryüzünün kilometrelerce altında, dış çekirdeğin etrafında bulunan ateş küre
adlı bölümde demir ve nikelden oluşan yoğun bir sıvı bulunuyor ve bu sıvının
içinde barındırdığı akışkan metaller sayesinde Dünya kullanışlı bir manyetik
kalkana sahip…
Bu manyetik kalkan Dünya'yı Güneş rüzgarlarına ya da uzaydaki herhangi bir noktadan gelebilecek
zararlı ışınlara karşı koruyucu bir etki gösteriyor.
Dış çekirdeğin çevresindeki sıvı metallerin sebep olduğu elektriklenme nedeniyle yeryüzünde
manyetik kutup noktaları bulunuyor ancak bu manyetik kutuplar coğrafi karşılıklarına
göre oldukça farklı konumlara sahip örneğin; coğrafi kuzey kutbu veya gerçek kuzey olarak
adlandırılan nokta bilindiği gibi Dünya'nın kuzeyinde yer alırken manyetik kuzey kutbu
uzun yıllardır Kanada yakınlarında gerçek kuzeyden binlerce kilometre uzaklıkta yer
alıyor.
Kanada'da bulunan manyetik kutup noktası geride bıraktığımız yüzyılda sabit
bir değişim hızı aralığında küçük farklılıklar gösterirken 2000'li yıllara
yaklaşıldığında bilinmeyen bir nedenle hızını artırdı ve 2000'li yılların
başında NASA bu hızın 25 km'ye kadar yükselmiş olduğunu duyurdu ardından o
yıllardan günümüze kadar özellikle 2010 yıl itibariyle yılda 55 km'ye kadar varan
olağanüstü bir bir değişim hızına ulaştı, bu değişim uzun yıllardır Dünya'nın
manyetik harita modellemeleri sayesinde büyük bir sorun teşkil etmiyordu çünkü sapma
oranı denilen değişkene göre çıkarılan manyetik haritalar sayesinde navigasyon sistemleri
ve pusulalar gibi yön bulma araçları sorunsuz bir şekilde çalışabilmekteydi…
'' - Eğer bir pusulanız varsa kuzeyin ne tarafta olduğunu bilebilirsiniz, Venüs
ve Mars manyetik alana sahip değiller ve eğer oradayken bir pusulaya sahip olsaydınız
bile, tebrikler, yine de kaybolmuş olurdunuz…''
Bununla birlikte Dünya'nın manyetik kutuplarına bağlı sapmaları temel alan bu haritalar
her 5 yılda bir güncel değerlerle yenileniyordu ve bu işlem en son 2015 yılında program
dahilinde gerçekleştirilmişti ancak yakın bir zamanda manyetik kuzey kutbunun değişim
hızı olağandışı bir seviyeye gelince ortaya çıkabilecek sorunların önüne geçebilmek
için bilim insanları 2019'un Şubat ayında manyetik haritayı 1 yıl erken yayınlayarak
mevcut değerleri zorunlu olarak güncelledi…
Öte yandan uzak tarihe bakıldığında manyetik kutupların yer değiştirmesi pek de ilginç
bir olaymış gibi durmuyor nitekim 780.000 yıl önce manyetik kutupların birbirleriyle
kelimenin tam anlamıyla yer değiştirdiği biliniyor bu kapsamda gerçek gerçek kuzey
kutbunun bulunduğu yerde manyetik güney, gerçek güney kutbunun bulunduğu yerde ise
şimdilerde Kanada'dan Sibirya'ya doğru ilerleme eğilimi gösteren manyetik kuzey
kutbu yer alıyordu buna ek olarak bu olayın geçmişteki 83 milyon yıllık zaman dilimi
boyunca tam 183 kez meydana geldiği düşünülüyor.
Haritaların ve dolayısıyla sapma oranlarının her 5 yılda bir güncellenmesiyle çeşitli
alanlardaki yön bulma faaliyetleri sorunsuz bir şekilde gerçekleştirilebiliyordu örneğin;
Güney Amerika ülkelerinden biri olan Brezilya için sapma oranı yaklaşık 20 derece civarındadır,
navigasyon sistemlerinin ve pusulaların sorunsuz bir şekilde çalışabilmesi için sapma
payının 20 derece batı yönünde olduğu bilgisi büyük önem ifade ediyor.
Bununla birlikte bu önemli bilginin her 5 yılda bir güncellenmesiyle söz konusu değişime
bağlı olarak ortaya çıkabilecek sorunlar kolayca ortadan kaldırılabiliyordu.
--- Ya da en azından bir süre önceye kadar
durum bu şekildeydi …
Manyetik Kutuplar Neden Yer Değiştiriyor ?
Bu değişimin altında yatan sebep kimse tarafından kesin olarak bilinmiyor buna karşın
Leeds Üniversitesi'nin 2017 yılında gerçekleştirdiği bir araştırmada; kuzey kutbunun hareketleri
sonucunda Kuzey Amerika bölgesinin yer kabuğunun altındaki sıvı metallerin oluşturduğu
yoğun katmanda birtakım değişimlerin yaşandığı saptandı.
Araştırmayı yürüten bilim insanlarından Philip Livermore; Sibirya üzerindeki manyetik
alan gücünü korurken Kanada üzerindekinin zayıflıyor olabileceği ve bu denge değişiminin
bir sonucu olarak da manyetik noktanın Rusya'ya doğru daha hızlı bir şekilde ilerlemiş
olabileceği, fikrine sahip…
Diğer yandan bilim insanları bu hızlı değişimin bir sonucu olarak manyetik noktaların
birbirleriyle yer değiştirebilme ihtimalinin de gündemde olduğunu belirtiyor ancak komplo
teorisyenlerinin genel görüşünün aksine bu olayı Dünya'nın sonunun geldiğine
dair bir işaret olarak nitelendiremeyiz nitekim bizim için oldukça garip gibi görünen
bu olaya Dünya'mız uzun yaşamı boyunca birçok kez tanıklık etti.
Manyetik Alanların Değişimi Bizleri Etkiler Mi ?
Günlük hayatta yön bulmak veya hareket etmek için kullandığımız akıllı telefonlar,
araçlar, gemiler ve uçakların GPS sistemlerinin uydu bağlantılı olması sebebiyle bu alanda
bazı aksaklıklar yaşanabilir daha büyük çaptaki sorunların ortaya çıkmasıysa
yalnızca kuzeye yakın yerlerde söz konusu durumda…
Buna karşın manyetik haritaların güncel tutulmasıyla bu alandaki sistem ve araçların
senkronizasyonu sağlanırsa ortaya çıkma ihtimali bulunan sorunlar kolayca minimalize
edilebilir.
Yer bilimciler manyetik alanların birbirleriyle yer değiştirmesi olayının düşük bir
ihtimale sahip olduğunu vurgulamakla beraber gerçekleşmeye başlaması halinde bile yüzyıllar
boyunca sürebileceği ifade ediliyor ancak her zamanki gibi bu düşüncenin de tam zıttını
savunarak bu olayın bir yüzyıldan çok daha kısa bir süre içerisinde gerçekleşebileceğine
inananlar da var öte yandan bu olayın askeri, ticari, arama-kurtarma ve uzay faaliyetlerini
etkilemesi bir yana hareket yönünü jeomanyetik yolla belirleyen canlı türlerini çok daha
ciddi bir şekilde etkilemesine kesin gözüyle bakılıyor…
'' – Birçok bilim insanı; gezegenimizin, manyetik alanı atmosfer için bir kalkan
gibi kullandığını düşünüyor…
Çünkü; sahip olduğu elektriksel gücün etkisiyle gezegenimizin etrafındaki Güneş
rüzgarı parçalarını saptırır, gerçi ben bunun yerine Dünya'yı bir salata barının
koruduğunu düşünmeyi severim…''
… Sonuç olarak var olan bu manyetik alan tüm
garipliğine rağmen Dünya'yı solar ve kozmik radyoaktif dalgalara karşı korumayı
sürdürüyor ancak bazı jeofizikçilere göre manyetik alanların değişmesine sebep
olan aktivitenin şiddetini artırmasıyla var olan manyetik kalkan parçalanabilir ve
bunun sonucunda Dünya trajik bir sonla karşı karşıya kalabilir, teorinin gerçekleşme
ihtimalinin düşüklüğüyle birlikte bu türden bir olayın yine yüzyıllar sürebilecek
olmasından dolayı en azından bu olayı endişe duyulması gerekenler listesinden
çıkarabiliriz…
Gezegenimiz bizlerin henüz anlam veremediği bir biçimde değişiyor ve sahip olduğumuz
tüm o kontrol altına alma isteğine karşın şu an için yapabileceğimiz pek bir şey
bulunmuyor tabi her zaman olduğu gibi beklemek, izlemek ve düşünmenin dışında…
♪ ♪ ♪ ♪
♪ ♪ ♪ ♪
♪ ♪ ♪ ♪
♪ ♪
No comments:
Post a Comment